VEENENDAAL - Door Dick J. Minderhoud
Zo’n betonnen bouwwerk uit de Tweede Wereldoorlog, krijgt meestal de naam ‘bunker ‘, Dat is in dit geval niet terecht. Neen, dit betonnen bouwwerk hoort de naam ‘kazemat ‘ te krijgen en hij staat in de tuin van de familie valkenburg aan de Valleistraat 188. Het was de Nederlandse regering, die in 1939 deze kazemat liet bouwen om de Grebbelinie in te richten. Het woord ‘bunker ‘wordt in het Nederlands als een bekend woord ervaren, echter het gaat hier toch echt om een kazemat, geen Duits bouwwerk. De Grebbelinie was een rij van verdedigingswerken, die in 1940 voor een groot deel uit kazematten bestond. Die kazematten stonden op enige afstand van elkaar vanaf de Grebbeberg tot aan Amersfoort. Tijdens de mobilisatie hebben Nederlandse soldaten in en om deze kazemat dienst gedaan. De kazemat, zoals die aan het einde van de Valleistraat is gebouwd, stond als strategisch bouwwerk geregistreerd onder omschrijving ‘Stelling 43 a ‘. Binnen in het gebouw stond een kanon opgesteld. Dat kanon is ook gebruikt.
Op 10 mei 1940 richtte schutter Meeuwissen het kanon in deze kazemat op een Duits vliegtuig. Dit vliegtuig luidde de komst van de Duitse bezetter in. ’t Is niet bekend of het schot van Meeuwissen het vliegtuig heeft geraakt.
De kazemat is opgetrokken in gewapend beton. De kazemat heeft de vorm vaneen driehoekig kruis en de kazemat is aan alle zijden voorzien van gepantserde schietgaten. Zo’n frame van een bunker bestond meestal uit een gietstalen koepel, in beton ingebed. Met die gepantserde schietgaten zag de kazemat er dreigend uit. Echter, de Duitsers hadden weinig moeite te doen om de kazematten bij de Grebbeberg uit te schakelen. Op 12 en 13 mei 1940 schakelden de Duitsers de Grebbelinie als verdedigingslinie uit. Ze vonden het niet de moeite waard om de kazematten te verwijderen. Deze kazemat is voor ons van historische waarde. In 1989 werd de kazemat voorzien van het monumentenschildje. Het is fijn dat de kazemat in de achtertuin van de familie Valkenburg een opknapbeurt heeft gekregen en ons blijvend herinnert aan de periode, vlak voor het uitbreken van Wereldoorlog II, de periode waarin de kazematten werden gebouwd.
Uit: ‘Fietsen langs monumenten in Veenendaal en omgeving’, verkrijgbaar bij boekhandel Van Kooten.
↧
Kazemat in de tuin aan de Valleistraat
↧
